Branża beauty jest obecnie jednym z najszybciej rozwijających się obszarów gospodarki. Nikogo już nie dziwi fakt ogromnej liczby salonów kosmetycznych czy fryzjerskich funkcjonujących w Polsce. Żeby jednak być o krok przed konkurencją, większość właścicieli salonów stara się dbać o wysoką jakość usług i produktów, piękny wystrój czy szkolenia dla pracowników… Wielu przedsiębiorców prześciga się, tworząc dla klientów coraz atrakcyjniejsze oferty bądź zapewniając im dodatkowe benefity. Myśląc prawie o wszystkim, przedsiębiorcy zapominają czasami o najważniejszym aspekcie – o pracownikach jako ludziach, którzy są największą wartością salonu, a nie jedynie środkiem do realizacji celów.
Lepiej zapobiec niż leczyć
Od dawna wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Obszar szeroko rozumianej profilaktyki jest coraz lepiej rozumiany i doceniany przez społeczeństwo. Każdy z nas ma opracowane swoje strategie profilaktyki. Nawet jeśli wykonywane nieświadomie, są obecne w naszym życiu. Myjemy ręce po każdym przyjściu do domu z zewnątrz, myjemy zęby po posiłkach, wykonujemy kontrolne badania i robimy wiele innych, powtarzalnych czynności. Skoro w naszym życiu codziennym profilaktyka zagościła na dobre, może czas wprowadzić podobne działania również do sfery zawodowej? Nie ma chyba nic bardziej uskrzydlającego dla pracodawcy niż zadowoleni pracownicy oraz systematycznie wracający do salonu klienci, a co za tym idzie – regularne przychody.
Wypalenie zawodowe – kogo dotyczy?
Na zadowolenie z życia mają wpływ subiektywne odczucia tego, co myślimy o sobie, naszej pracy, rodzinie i otoczeniu, z równoczesnym porównaniem do tego, jak chcielibyśmy, żeby te obszary wyglądały. Jeśli te dwa obrazy są bardzo różne, codzienna jakość życia może nie być zadowalająca. Jeśli taka sytuacja okaże się krótkotrwała, może nas motywować do zmiany, natomiast jeśli to długotrwały, pogłębiający się stan, może z czasem w połączeniu ze stresem oraz innymi czynnikami powodować brak harmonii w życiu, wyczerpanie fizyczne i psychiczne, towarzyszący temu cynizm i chłodną postawę względem ludzi oraz brak skuteczności w pracy i w życiu codziennym. Warto pamiętać, że wypalenie zawodowe może dotknąć osoby pracujące w każdej branży. To najczęściej problem mający swoje źródło w otoczeniu społecznym, w którym przyszło funkcjonować jednostce. Warto podkreślić, że nie jest to tylko problem wynikający z samej jednostki – jej słabości, niedomagań charakteru czy produktywności, jak powszechnie przyjęło się sądzić. Stan ten ma destrukcyjny wpływ na zdrowie, codzienne funkcjonowanie i styl życia. Rezultaty wypalenia mogą przyjmować coraz poważniejsze skutki i obejmować trudności z radzeniem sobie ze stresem w pracy, coraz mniejszym wsparciem społecznym, wycofywaniem się z obowiązków zawodowych oraz z życia towarzyskiego. Spadek jakości i ilości pracy powinien być dla nas alarmujący.
Jak budować odpowiednią atmosferę pracy?
Budowa organizacji skierowanej ku człowiekowi wymaga zadbania o wiele aspektów, na każdym jej szczeblu. Przepływ komunikacji z ludźmi, zadawanie odpowiednich pytań w taki sposób, żeby otrzymać właściwe odpowiedzi, umiejętność analizy pozyskanych wyników, dbałość o kulturę organizacyjną oraz wartości, bez których żadna organizacja i miejsce pracy nie utrzyma cennych pracowników, dbanie o społeczność i kulturę zdrowej współpracy oraz jasny przekaz informacji między pracownikami – to czynniki, które zaczną budować wspólnotę ludzi utożsamiających się z samą organizacją.
W każdej firmie osobowościowe niedopasowania pracowników mogą oczywiście się zdarzać. W świadomie budowanej organizacji będą one jednak rozpoznawane znacznie szybciej i efektywniej, niż w firmie, która takiej kultury organizacyjnej nie stosuje. Umiejętność rozpoznawania swoich oraz innych stanów emocjonalnych, a także budowanie komunikacji, która wspiera, a nie rujnuje, pomoże rozwijać zadowalające kontakty z ludźmi – zarówno pracownikami, jak i klientami. Pielęgnowanie tych obszarów będzie procentowało poszerzeniem sieci społecznego wsparcia oraz coraz większą bazą zadowolonych, powracających regularnie klientów.
Czy to jest już wypalenie zawodowe?Wypalenie zawodowe jest zjawiskiem dość powszechnym, spowodowanym zmianami cywilizacyjnymi oraz wzrastającymi potrzebami spełnienia się i sprostania wymaganiom organizacyjnym. Nie wynika z pojedynczej sytuacji stresowej, ale z wielu czynników, które doprowadzają do wyczerpania. Występuje wtedy, gdy dajemy z siebie tak dużo energii i zaangażowania, że oczekiwalibyśmy spektakularnych wyników lub uznania, a tak nie jest, tym bardziej że mamy poczucie występowania wielu ograniczeń. Pojawiają się stres, frustracja i niezadowolenie z siebie, co negatywnie przekłada się na radzenie sobie z sytuacjami stresowymi. Czym jest wypalenie?Wypalenie zawodowe to stan wyczerpania jednostki spowodowany nadmiernymi wymaganiami stawianymi jej przez środowisko pracy w aspekcie społecznym i fizycznym.To także frustracja odczuwana przez pracownika, wynikająca z braku możliwości osiągnięcia zamierzonych rezultatów pomimo dużego poświęcenia wkładanego w działanie. Może być spowodowana tym, że jednostka włożyła tak wiele energii w pracę, że nie starcza już sił na jej kontynuację z dotychczasową skutecznością. Skutkuje to m.in. utratą zaangażowania w działania zawodowe oraz różnorodnymi problemami psychosomatycznymi. Czym nie jest wypalenie?Wypalenie zawodowe nie jest równoznaczne ze stresem, ponieważ stres może być spowodowany wieloma czynnikami, podczas gdy w przypadku wypalenia zawodowego mocno akcentuje się kwestie związane z aspektem społecznym. Jednak stres jest bezspornie jedną z przyczyn wystąpienia wypalenia zawodowego. Ponadto pierwsze objawy związane ze stresem pojawiają się w aspekcie fizycznym, podczas gdy w przypadku wypalenia – w aspekcie emocjonalnym. Najsilniejsza zależność pomiędzy stresem a składnikami wypalenia zawodowego dotyczy wyczerpania emocjonalnego, w dalszej kolejności depersonalizacji, a najsłabsza – obniżonego poczucia dokonań osobistych. Różnica między stresem a wypaleniem zawodowym występuje również w kontekście procesu adaptacji do sytuacji trudnej. Podjęcie właściwych działań adaptacyjnych w sytuacji doświadczania stresu pozwala pracownikowi powrócić do normalnego funkcjonowania, co nie jest możliwe w przypadku wypalenia zawodowego ze względu na zachodzące zmiany w obrębie postaw wobec wykonywanej pracy. Należy także podkreślić różnicę pomiędzy wypaleniem zawodowym a depresją. Dotyczy ona odczuwanych emocji – w przypadku depresji jest to poczucie winy, a w przypadku wypalenia – gniew. Dodatkowo pracownik wypalony może odczuwać szczęście w innych obszarach swojego życia, podczas gdy osoba chora na depresję odczuwa przygnębienie w odniesieniu do wszystkich dziedzin i sfer życia. Jednak brak działań interwencyjnych w sytuacji doświadczania wypalenia zawodowego w konsekwencji może doprowadzić do wystąpienia stanu depresyjnego. Wypalenie nie jest także tożsame ze znudzeniem, ponieważ różnica dotyczy poziomu zaangażowania od samego początku. Zakładając, że kariera zawodowa może być rozpatrywana na kontinuum, gdzie na jednym krańcu jest zaangażowanie, a na drugim wyczerpanie, należy przyjąć, że wypalenie jest możliwe tylko wtedy, gdy pracownik wcześniej pracował z energią i przekonaniem o swojej skuteczności. Niektórzy wręcz podkreślają, że by coś mogło się wypalić, najpierw musi płonąć. Dorota Godlewska-Werner Doktor psychologii, pracownik naukowo-dydaktyczny w Zakładzie Psychologii Ekonomicznej i Psychologii Organizacji w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego. Realizuje projekty doradczo-szkoleniowe i badawcze z zakresu budowania szeroko rozumianej polityki personalnej. |
Sposoby radzenia sobie z problemami
Pracując nad rozwojem elastyczności psychologicznej, można lepiej radzić sobie w trudnych chwilach, szczególnie wtedy, gdy zaplanowane cele nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, a codzienność okazuje się trudniejsza, niż przypuszczaliśmy. W tych trudnych momentach umiejętność zadbania o siebie jest kluczowa, a sposoby radzenia sobie w tych gorszych momentach również istotnie mogą wpływać na dalszy rozwój wydarzeń. Sposoby radzenia sobie w różnych sytuacjach kształtujemy podczas całego naszego życia. W zależności od ilości i zróżnicowania doznań przykrych i pozytywnych, tworzy się dla każdego z nas indywidualna mapa stylów radzenia sobie.
Nasz umysł działa jak wielki procesor, który bardzo szybko próbuje w nowej sytuacji dopasować odpowiednią reakcję. To, jaką reakcję wybierzemy, będzie determinować dalsze wydarzenia, dlatego świadomość swoich słabych i mocnych stron jest tu bardzo istotna.
Różne oblicza stresu i sposoby eliminowania go
Stres, który towarzyszy nam w życiu, ma dwa oblicza. Pierwszy towarzyszy nam krótkotrwale, gdy np. mamy egzamin lub ważną rozmowę. Wówczas stres mobilizuje nas do działania. Drugi, mniej przyjazny i niestety destrukcyjny w skutkach, to stres chroniczny, długotrwały. Przykładem może być stresująca praca w niesprzyjającym środowisku; uciążliwa, nieuleczalna dolegliwość lub bardzo ciężka sytuacja zdrowotna kogoś nam bliskiego. Wśród wielu sposobów walki ze stresem warto wybrać te, które możemy wpleść w nasze codzienne życie, aby skutecznie radzić sobie w trudnych momentach. Aktywność fizyczna doskonale rozładowuje napięcia i podnosi poziom hormonów szczęścia w naszym organizmie. Wystarczą proste aktywności, jak spacer czy praca w ogrodzie. Dobry sen regeneruje organizm, a ulubione dźwięki muzyki lub kąpiel z cudownie pachnącymi olejkami pozwolą nam odprężyć się i zrelaksować pod koniec pracowitego lub ciężkiego dnia. Zainteresowania i pasje pozwalają nam poszerzać horyzonty myślowe. Malowanie, taniec, gra na instrumentach łączą w sobie rozwijanie różnych obszarów naszej kreatywności. Rozmowy z bliskimi, znajomymi i życzliwymi nam ludźmi mogą dać oparcie w trudnych chwilach. Zdrowa dieta zawierająca dużo warzyw i owoców pozwoli wzmocnić układ odpornościowy oraz zadbać o ciało. Dzięki umiejętności rozpoznawania swoich emocji i wyrażania ich w sposób akceptowany przez innych nasze kontakty interpersonalne znacznie zyskają, a sieć wsparcia będzie się poszerzać.
Lepsze poznanie siebie, swoich potrzeb, sposobów radzenia sobie ze stresem oraz swobodnego poruszania się w świecie emocji pomoże w osiągnięciu wyższego zadowolenia z życia, świadomego zadbania o siebie w trudniejszych momentach życiowych. Wspomoże także pielęgnowanie zadowalających kontaktów z otoczeniem zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym.
Udanych podróży w głąb siebie pełnych zaciekawienia, poznania i gotowości na nowe…
